Deelname mantelzorgers aan arbeidsmarkt onder druk – Behoefte aan maatwerkafspraken

Beeld: Shutterstock

Nederland telt inmiddels ruim 2,4 miljoen werkende mantelzorgers. In alle sectoren is momenteel arbeidsmarktkrapte. Dit met name in sectoren waar relatief veel mantelzorgers werkzaam zijn zoals zorg & welzijn, kinderopvang en het onderwijs.

De druk op werkende mantelzorgers is hoog; 20% van hen geeft aan in de gevarenzone voor een burn-out te verkeren door de combinatie van werk en zorgverplichtingen (CNV, 2023). Hun huidige werk-zorgbalans beoordelen ze met een cijfer van 6.

Bijna de helft van de werkende mantelzorgers geeft aan zich zeker gesteund te voelen door hun werkgever. 30 Procent een beetje

Van de 530 ondervraagde werkende mantelzorgers in dit onderzoek;

• ervaart 64% vermoeidheid;
• heeft 50% last van stress;
• slaapt 46% slecht.

Esther Hendriks, Bestuurder Werk&Mantelzorg en MantelzorgNL: “Een helder hoofd op het werk, vraagt een rustig hoofd thuis. Wordt mantelzorgondersteuning goed gefaciliteerd, dan schept dat ruime om te werken. Want naast maatregelen die een werkgever kan nemen, is voor een goede werk-privé balans ook steun in de thuissituatie nodig.  Denk aan vervangende zorg als de mantelzorger aan het werk is en mantelzorgondersteuning vanuit de gemeente zoals respijtzorg. Daarmee is het mogelijk maken van de combinatie werk en mantelzorg meer dan een werkgevers/werknemers vraagstuk.”

Wat kunnen we in de zorgsituatie doen?

In het onderzoek is aan de ondervraagden gevraagd wat voor hen nodig is om de combinatie van mantelzorg en werk mogelijk te maken. Hierbij wordt vooral genoemd dat eerst de zorg thuis goed geregeld moet zijn. Voor ruim een kwart zou het helpen als de zorg uitbesteed kan worden aan anderen, bijvoorbeeld zorgprofessionals (26%) of naasten uit de privéomgeving (35%).

Ruim 1 op de 3 (38%) werkende mantelzorgers heeft behoefte aan flexibiliteit in zorgafspraken en 34% aan minder regels en ingewikkelde administratie. Gemiddeld is een mantelzorger 4 uur per week kwijt aan administratie (MantelzorgNL, 2024).

Daarnaast is er veel behoefte aan ondersteuning voor de mantelzorger zelf. Met name met erkenning, aandacht en begrip (47%) en persoonlijke coaching (20%), maar ook praktisch zoals bij huishoudelijke taken en met duidelijke en vindbare informatie waar men terecht kan.

Wat kunnen we in de werksituatie doen?

Gelukkig geven veel werkende mantelzorgers aan zich zeker (47%) of een beetje (30%) gesteund te voelen door hun werkgever en krijgen de werkgevers een 6,7 wat betreft het omgaan met de combinatie van werk en zorg. 

Maar ook bij de werkgevers liggen nog mogelijkheden om de combinatie van werk en mantelzorg beter mogelijk te maken. 1 op de 4 medewerkers heeft immers ook mantelzorgtaken (SCP, 2019). Veel mantelzorgers willen graag blijven werken en wanneer de mantelzorgsituatie bespreekbaar is op de werkvloer en meegedacht wordt is er vaak veel mogelijk.

Bovenaan het verlanglijstje staat begrip van de leidinggevende (46%) en collega’s (33%). Ruim een kwart heeft behoefte aan maatwerkafspraken. Verder helpen flexibiliteit (43%) en thuiswerken (30%) veel mantelzorgers om de combinatie met werk te kunnen maken.

Advies

Voor werkende mantelzorgers adviseert MantelzorgNL, de Landelijke Vereniging voor Mantelzorgers, de regeldruk te verminderen en meer flexibiliteit in zorgafspraken mogelijk te maken. Meer erkenning, aandacht en begrip en meer bekendheid met de beschikbare ondersteuningsmogelijkheden, zoals M-Power en de Mantelzorglijn zijn daarbij goede hulpmiddelen.

Werk&Mantelzorg zet zich in voor werkgevers en organisaties die mantelzorgvriendelijk willen werken en adviseert om de bespreekbaarheid van mantelzorg op de werkvloer te vergroten. Zo maak je als werkgever de combinatie mogelijk. Dit zorgt voor loyale en productieve medewerkers en zorgt voor minder overbelasting en verzuim.