Over wetenschap, kunst en grenzeloze nieuwsgierigheid

Legacy eert een leven vol wetenschap en creativiteit

door MaryAlice Bitts-Jackson

Het is waarschijnlijk dat Janda Kirk Griffith Panitz heeft nooit een voet in een Dickinson-klaslokaal gezet, maar haar erfenis op de universiteit gaat diep. Via haar nalatenschap heeft ze een impactvol initiatief op gang gebracht dat innovatie in academische programma’s op de universiteit ondersteunt en voorziet in Dickinson-beurzen.

Waarom iets teruggeven aan een universiteit waar ze nooit heeft gezeten? De antwoorden kunnen worden gevonden in een leven gewijd aan zowel wetenschappelijk onderzoek als aan het creëren van gedetailleerde en wonderbaarlijke kunst.

Complementaire passies

Janda werd geboren in Harrisburg, Pennsylvania, de dochter van John W. Griffith ’42 en Margaret Strong Griffith ’42. Haar oom en tante, Ernie Griffith ’52 en Mary Jeanne Reynolds DeGroot ’48, P’76, waren ook afgestudeerd aan Dickinson.

Sinds haar kindertijd koesterde ze een dubbele passie: objecten en verschijnselen tekenen en onderzoeken hoe ze werkten. Door de marges van haar natuurkunde-, wiskunde- en scheikundeboeken te voorzien van kleine schetsen, leerde ze haar natuurlijke nieuwsgierigheid en aandacht voor detail te richten op zowel wetenschappelijke als artistieke bezigheden.

Door de wereld door heel verschillende lenzen te zien, kreeg ze een uniek gezichtspunt dat in elk gebied van haar leven doordrong, zegt John Panitz, die haar ontmoette toen ze allebei afgestudeerd waren aan de natuurkundeopleiding van de Pennsylvania State University. ‘Janda viel op: de manier waarop ze eruitzag, de manier waarop ze zich zo zelfverzekerd gedroeg, de dingen die ze zei’, zegt John. “Het was duidelijk dat ze één op een miljoen was.”

Hoewel hun achtergronden verschillend waren, deelden ze interesses en een verfijnd gevoel voor mogelijkheden. Ze trouwden in 1967 in State College, Pennsylvania.

Wegen naar succes

Janda behaalde haar BS (natuurkunde), haar MS (infraroodoptica) en haar Ph.D. (vastestoffysica) in Penn State. Na haar postdocjaar vestigde het echtpaar zich in een bergachtig gebied buiten Albuquerque en bouwde een onderzoekscarrière op bij het Sandia National Laboratory van de stad.

Janda voerde experimenten uit op het gebied van dunne film- en oppervlaktemetallurgie. Ze bezat vier patenten, gaf les in statistische analyse, verdiende verschillende professionele onderscheidingen en bekleedde leidinggevende posities, onder meer als president van de New Mexico Academy of Science. In 2000 ging ze met pensioen.

Nadat hij als onderzoeker bij Sandia’s afdeling oppervlaktewetenschappen had gewerkt, ging John naar de academische wereld. Hij doceerde natuurkunde, hoogtechnologische materialen, celbiologie en fysiologie aan de Universiteit van New Mexico en creëerde innovatief laboratoriumcursusmateriaal. Andere hoogtepunten in zijn carrière zijn onder meer de gezamenlijke ontwikkeling, samen met Irwin Muller, van de originele atoomsondemicroscoop, een voorloper van de atoomsondetomografieapparatuur die tegenwoordig veel wordt gebruikt.

Realistisch en toch dromerig

John en Janda Kirk Griffith Panitz met de veelgeprezen Santa Fe-kunstenaar Richard Maitland (rechts).

Buiten het laboratorium voerde Janda wilde vogels en zwerfkatten en kweekte orchideeën. Ze hield ook van speleologie en fietsen, en zij en John deelden hun enthousiasme voor reizen. Geïnspireerd door die reizen – en door haar dagelijkse leven – begon Janda serieus met schilderen met acryl. Hoewel nauwkeurig, roepen haar werken emotie en een droomachtige kwaliteit op, waarbij ze zowel de zichtbare als de onzichtbare eigenschappen van een object of scène weergeven.

Die aanpak kreeg een unieke uitdrukking toen John en Janda een wildernisschilderij kochten van de beroemde Santa Fe-kunstenaar Richard Maitland. Gefascineerd door Maitlands afbeelding van een open plek in het wild, vroeg Janda of de kunstenaar een eenhoorn aan het tafereel mocht toevoegen. “Ja hoor, dat deed hij”, herinnert John zich, terwijl hij bewondering had voor het vermogen van zijn overleden vrouw om zich een frisse en persoonlijke versie van het werk voor te stellen.

Janda deelde enkele van haar eigen kunstwerken tijdens een tentoonstelling in het voorjaar van 1980 in de onderzoeksbibliotheek van Sandia Lab. In een corresponderend nieuwsbriefartikel beschreef ze haar beroep zowel als een “vakantie weg van de structuur van het laboratorium” en ook als een aanvulling daarop.

“Ze zag verbanden tussen kunst en wetenschap, en ze sprak over de schoonheid van de symmetrie die je in de natuur aantreft, en de schoonheid en symmetrie in de kunst”, legt John uit.

Een genereus hart

Janda overleed in 2023, twee dagen vóór de 56e huwelijksverjaardag van de Panitzes. Ze had bepaald dat een groot deel van het vertrouwen van haar familie, dat ze had beheerd, aan Dickinson zou worden gedoneerd. In samenwerking met het personeel van Dickinson deed John een beroep op zijn ervaringen als onderwijzer, terwijl hij overwoog hoe hij haar visie en herinnering het beste kon eren.

Het resultaat is het Griffith Fund for Humanistic Teaching and Inquiry, een initiatief van 1,25 miljoen dollar dat zich richt op innovatie in de academische programmering en op het helpen van veelbelovende studenten om toegang te krijgen tot die onderwijsvoordelen. Het financiert strategische initiatieven op het college en de oprichting van de Janda Kirk Griffith Endowed Scholarship.

“Het is belangrijk voor mij – en ik weet dat het ook voor Janda belangrijk zou zijn – om te weten dat de fondsen niet zozeer ondersteuning bieden aan administratieve salarissen, maar aan onderwijs, onderwijs en beurzen”, zegt John.

John woont nog steeds in het met kunst gevulde huis van het echtpaar, en het pand omvat een klein museum waarin de atoomsonde wordt belicht die hij mede heeft gemaakt. Janda’s prestaties blijven ook zichtbaar, in haar onderscheidingen en in haar schilderijen, terwijl haar wereldbeeld en waarden zich manifesteren in haar schenking – en in de nieuwe academische trajecten die dit mogelijk maakt.

“Ik weet dat ze dit initiatief zou goedkeuren, omdat onderwijs heel belangrijk was voor Janda, en ze zich wijdde aan het verkennen van andere en nieuwe wegen”, zegt John. “Ze was ook een heel liefdevol en zorgzaam persoon die het op prijs zou stellen om iets terug te geven via studiebeurzen aan de universiteit dat zoveel voor haar familie betekende.”

NEEM DE VOLGENDE STAPPEN

Gepubliceerd op 4 december 2024